Ontwikkelingen Chavez-arrest | Stimulansz (2024)

Het Chavez-Vilchez-arrest houdt in dat een ouder die geen Nederlandse of EU-nationaliteit heeft (de zogenoemde derdeland-ouder), maar wel de ouder is van een kind met de Nederlandse nationaliteit, verblijfsrecht heeft vanwege het Nederlandse kind. De derdeland-ouder kan de vader of de moeder zijn. Als de ene ouder een derdelander is, heeft de andere ouder de Nederlandse nationaliteit. Het kind kan ook door erkenning de Nederlandse nationaliteit krijgen. Meer over het Chavez arrest leest u in ditblog.

Vragen naar aanleiding van het arrest

Alleen voor alleenstaande ouders?

Naar aanleiding van een eerdere blog is mij wel eens gevraagd of het Chavez-arrest alleen betrekking heeft op alleenstaande ouders. Dat is niet zo, maar alleenstaande ouders komen in de praktijk bij bijstandsverlening vaker voor. Wanneer je namelijk een derdeland-partner wilt laten overkomen (stel, ik word verliefd op een Braziliaan), dan zijn er verschillende eisen voor een verblijfsvergunning, waaronder de eis van een ‘zelfstandig’ inkomen. Dit is een onderdeel van het ‘middelenvereiste’. Een bijstandsuitkering geldt niet als een zelfstandig inkomen. ‘Mijn’ Braziliaan en ik zullen geen bijstand aanvragen omdat ik voldoe aan het middelenvereiste. Bovendien heeft mijn Braziliaan een verblijfsvergunning ‘verblijf bij partner’. Stel dat wij een kind krijgen en hij erkent dit kind, dan heeft het kind de Nederlandse nationaliteit (via mij). Er is dan wel al sprake van een verblijfsrecht op grond van het Chavez-arrest, maar zolang wij samenblijven heeft hij dit niet nodig om rechtmatig verblijf te houden. Pas als wij uit elkaar gaan, hij geen zelfstandig verblijfsrecht heeft en (dus) geen zelfstandig inkomen, komt voor hem het Chavez-arrest om de hoek kijken.

Hoe zit het met de vrije termijn?

Ook de vraag of de termijn van 3 maanden dan geldt krijg ik vaker. Een derdeland-ouder heeft namelijk verblijfscode 30 (de code voor EU-onderdanen). En in de eerste 3 maanden dat een EU-onderdaan in Nederland is, heeft hij geen recht op bijstand. Deze maanden worden de ‘vrije termijn’ genoemd. Vaak speelt dit niet omdat de termijn van 3 maanden start bij inreis en niet pas gaat lopen vanaf datum aanvraag bijstand. Hoe dan ook, de vrije termijn is niet van toepassing op de derdeland-ouder. De vrije termijn geldt alleen voor EU-onderdanen en dat is de derdeland-ouder (ondanks code 30) per definitie niet. De BRP-code komt voort uit het afgeleide verblijfsrecht.

Geldigheid van het verblijfsrecht

De verblijfsvergunning voor de derdeland-ouder is gebaseerd op het kunnen uitoefenen van het Unie-burgerschap door het Nederlandse kind dat vanwege minderjarigheid beide ouders nodig heeft. Wanneer de minderjarige meerderjarig wordt, is er geen afgeleid verblijfsrecht meer. Het verblijfsrecht is zo geredeneerd per definitie tijdelijk van aard. Met een tijdelijke vergunning kun je geen vergunning voor onbepaalde tijd krijgen of naturaliseren. Maar is dat verblijfsrecht echt wel tijdelijk? De afhankelijkheid van de ouders vermindert natuurlijk sterk met de jaren en zeker met meerderjarigheid. Maar een vergunning op grond van familieleven wordt niet als een tijdelijke vergunning beschouwd. Bij het Chavez-arrest gaat het ook om familieleven. Hier zijn vragen over gesteld aan het Europese Hof van Justitie.

Nieuwe ontwikkelingen

Het Europese Hof van Justitie heeft geoordeeld dat het Chavez-verblijfsrecht niet tijdelijk van aard is. De IND heeft daarop het beleid aangepast en Chavez-vergunninghouders kunnen daarom nu:

• in aanmerking komen voor een verblijfsvergunning regulier voor onbepaalde tijd of EU langdurig ingezetenen; en
• naturaliseren.

Dat lijkt heel goed nieuws en dat is het ook. Voor een bijstandsgerechtigde ligt dat echter anders, omdat voor deze vergunningen wel het gewone middelen- en inburgeringsvereiste geldt.

Middelenvereiste

Het inkomen moet zelfstandig, duurzaam en voldoende zijn. Een bijstandsuitkering is geen zelfstandig inkomen. Een Chavez-vergunninghouder met een bijstandsuitkering voldoet dus niet aan het middelenvereiste.

Inburgeringsplicht

Inburgeringsplichtig zijn de Chavez-vergunninghouders niet, dat blijft zo. De reden voor het niet inburgeringsplichtig zijn was namelijk niet de tijdelijkheid van de vergunning, maar Europese regelgeving. Dit is niet veranderd na de uitspraak van het Hof. Chavez-vergunninghouders moeten dus zonder ondersteuning van de gemeente inburgeren, willen ze een sterkere vergunning kunnen aanvragen of naturaliseren.

Conclusie: werk aan de winkel

Voor de groep derdeland-ouders met een bijstandsuitkering is het belang van bemiddeling naar werk dus extra groot. De nieuwe ontwikkelingen hebben op hen alleen effect bij uitstroom naar werk.